Kaya: “Yeni İmar Planının Yapılmasını İstiyoruz”

Kahramanmaraş Müteahhitler Derneği Başkanı Mehmet Kaya yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi: “Kahramanmaraş İl AFAD Müdürlüğü tarafından 2020 yılında hazırlanan ve ilgili  tüm kurumlara o tarihte gönderildiğini öğrendiğimiz İl Afet Risk Azaltma Planının  (İRAP) depremle ilgili bölümünde yer alan yazıda ;  Marmara Üniversitesi Öğretim Görevlilerinden Prof.Dr. Ali Selçuk Biricik’in  2001 yılında hazırlamış olduğu makaleye yer verilerek deprem konusu gündeme  getirilmiştir. Makalede ‘’ Bölgenin çok uzun sayılabilecek bir durgunluk dönemi  geçirmekte oluşu nedeniyle halk olası bir depremden habersizdir. Bu nedenle olası  bir depremde can ve mal kayıplarını en aza indirmek için , meskun alanlarda zemin  etütlerinin ayrıntılı olarak yapılması ve tehlikeli zonlardaki yapıların tahliyesi  zaruridir. Ayrıca yeni kurulacak köy , kasaba ve kentlerin kuruluş ve gelişme  yerlerinin seçiminde deprem etkinliği ve deprem riski mutlaka dikkate  alınmalıdır.Aktif faylardan uzak ve sağlam zeminler üzerinde betonarme ve statik  hesapları doğru olan , depreme dayanıklı binalar yapılmalıdır.” yazmaktadır.  Olası bir depreme karşı anlatılan mevcut tehlikeler dikkate alınarak risk analizi  yapılmış bu analiz için AFAD-RED analiz programı kullanılmıştır. AFAD-RED Sistemi  ,Deprem Dairesi Başkanlığı ve akademik iş birliği ile geliştirilerek ,deprem sonrası  hasarla ilgili olarak oluşabilecek kargaşa ve bilgi kirliliğini en aza indirmek ve acil  müdahale ekiplerinin doğru bölgelere zaman kaybetmeden sevk edilmesine yardımcı  olmak ve olası bir depremin oluşturabileceği potansiyel kayıplara dair tahmin  sonuçları üretmek amacıyla geliştirilmiş bir sistemdir.  Geçmişte yaşanan büyük depremler , bölgedeki aktif fayın üretebileceği en  büyük deprem , fay uzunluğu ,büyüklük ilişkisi , periyodik zaman aralığı gibi veriler  kullanılarak Kahramanmaraş ilini etkileyebilecek Mw :7,5 büyüklüğünde bir deprem  olma ihtimali göz önüne alınmıştır.Buna göre hazırlanan riskli bölgeler tablo halinde  tek tek belirtilmiştir.Burada;  Bahçelievler Mahallesi ve Ebrar Sitelerinin bulunduğu 12 Şubat Stadyum  civarının (eski maraş) olası depremde tamamen etkileneceği, Tekerek Yolu Güneyi  Sümbüllü ve Ağcalı Deresinin heyelan bölgesinde olmasından dolayı çökmeler olacağı  , Doğukent Yolunun imara açılmış olması ,Kartalkaya Barajının Pazarcık ve Narlı için  tehlike arz ettiği , K.Maraş geneli ovalık kesimlerde sanayii tesisleri ,şehir hastanesi  ,üniversite, enerji hatlarının tamamının etkileneceği Kahramanmaraş geneli için de  şehrin büyük kısmının etkileneceği , aktif fay zonuna çok yakın olduğu, yeraltı su  seviyesinin yüksek olmasından dolayı zemin sıvılaşmasının çok olacağı vurgulanmıştır.  Ne yazık ki raporda tespiti yapılan ve öngörülenin çok daha fazlasını 6 Şubat  2023 tarihinde ,deprem yönetmeliğinde yer alan deprem ivmesi değerinden daha  büyük kuvvette hem de 9 saat arayla 3 büyük depremi yaşayarak maalesef çok fazla  can ve mal kaybı vererek acı bir tecrübe edindik.  Daha geçmiş tarihlere gidilirse, Eski Belediye Başkanı merhum Ahmet Uncu  zamanında şehrin yeni imar planı yapım süreci başlatılmıştır.Bu işi alan Y.Mimar  Bülent Berksan tarafından 1978 yılında yapımına başlanan ve 1982 yılında  tamamlanan yeni imar planında AFAD’ın hazırladığı raporda yer alan zemin  sıvılaşmasının olduğu bölgeler ya hiç imara açılmamış ya da az katlı ve az yoğunluklu  imar hakları verilmiştir.Ne yazık ki bu tarihten itibaren bilim dışı olarak ve tamamen  maddi kaygılar düşünülerek imar planları sürekli değiştirilmiş, yeşil alanlar  azaltılmıştır.En son 2013 yılında hazırlanan Revizyon İmar Planında ise 40 yıl önce  Bülent Berksan tarafından yapılan imar planındaki çekinceler göz ardı edilerek ve  Jeoloji Mühendisleri Odasının sürekli dile getirdiği aktif fay hattı araştırması ve yeterli  zemin etüdü çalışmaları yapılmadan özellikle yer altı su seviyesinin ve zemin sıvılaşma  riskinin yüksek olduğu bölgelerde (Üniversite ve Doğukent gerisi ve ilerisi ) mevcut  imar hakkı 4 kat iken bu değiştirilerek 15 kata kadar imar izni verilmiştir.Bu yanlışlıklar  silsilesi maalesef 6 Şubat 2023 tarihinde acı bir şekilde ortaya çıkmıştır.Yıkılmayan  birçok bina ise imar planı hatasından dolayı orta ve ağır hasar almış, milli servetimizin  yok yere heba edilmesine sebep olunmuştur.  Ayrıca, Kahramanmaraş İl AFAD Müdürlüğü tarafından 24 Ocak 2020 Elazığ  depreminden sonra hazırlanan İl İRAP planı, maalesef ilgili kurumlar tarafından  kamuoyuna açıklanmamış ve gereği yerine getirilmemiştir. 6 Şubat depreminde de  görüldüğü üzere, can kaybı olan binaların tamamına yakını 1999 öncesi yapılan  binalardır. Bu çok riskli grupta yer alıpta yıkılan binalar; yapı denetimsiz,hazır beton  kullanılmadan, inşaat mahalinde zemin etüdü çalışmaları yapılmadan ve zemin etüd  raporu hazırlanmadan,Kahramanmaraş İli 2. Derece deprem bölgesi statüsünde iken  ve de 1975 Deprem Yönetmeliğine göre statik proje tasarımı yapılan binalardı. Eğer ki  2020’de İRAP planı yapıldıktan sonra son 3 yılda bile bu 1999 öncesi yapılan binalar  için şimdi İstanbul’da başlatılan çalışma gibi hızlı ve özel bir çalışma yapılsaydı (bina  genel kontrolü,beton kontrolleri ücretsiz ve sadece 1 kat malikinin talebi ile ), apartman,site yönetimleri resmi olarak İRAP planından haberdar edilseydi vatandaşların birçoğu binaları hakkında bilgi sahibi olurlardı ve binalardan insanların  birçoğunun tahliyesi mümkün olabilirdi. 10-15 yıldır Tekke bölgesinde kentsel  dönüşüm için uğraşılması yerine yıkılması muhtemel yerlerde Bakanlık marifetiyle bu dönüşüm çalışmaları hızlandırılsaydı 6 Şubatta bu kadar çok fazla can kaybı da  kanaatimizce olmazdı.Kısacası, İl İRAP Planı hazırlanmış yani bir nevi hastalığın  teşhisi (depremin etki edeceği riskli binaların olduğu bölgeler ) yapılmış fakat çok  riskli yapı grubunda yer alan binaların tespiti ve bunların tedavisi (tahliyesi,yıkılması) için kamu tarafından bilgilendirme dahil hiçbir adım atılmamıştır ve birçok insanımız maalesef depremde vefat etmiştir. Yüzyıllar boyu  unutulmayacak acılar yaşanmıştır.  Bundan sonra ise, SORUMLU KURUMLAR ( Valilik, Büyükşehir Belediyesi,  Onikişubat , Dulkadiroğlu , Pazarcık ,Türkoğlu , Afşin, Elbistan İlçe Belediyeleri , Çevre,Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü , AFAD İl Müd. ) tarafından zamanında dikkate alınmayan bu raporun tekrar gündeme getirilip ilgili Mühendislik Mimarlık Odalarının görüşleri de alınarak yeni imar planının yapılmasını istiyoruz.Bu  şekilde oluşacak ortak aklın şehrin yeniden yapılanmasında ve ayağa kalkmasında  fayda sağlayacağına inanıyoruz.”